ΝΤΟΥΛΙΑΝΑ

Τα Ντουλιανά (ή Δουλιανά) βρίσκονται σε υψόμετρο 175 μέτρων στα βόρεια των υψωμάτων του Βάμου, ανάμεσα στα χωριά Τσιβαράς και Γαβαλοχώρι. Ως προς την προέλευση της ονομασίας του χωριού, λέγεται ότι σχετίζεται με τις Δουλοπόλεις της αρχαιότητας, αλλά δεν έχουν βρεθεί τόσο παλιά κτίσματα στην περιοχή (ή έστω ερείπια τους). Σύμφωνα με μια άλλη πηγή, στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το χωριό είχε αποκτήσει εκτάσεις κάποιος Ντούλης πασάς, αλλά το χωριό αναφέρεται σε παλιότερους χάρτες ως «Δουλ.» ή «Δουλιανά» και είναι άγνωστο πότε άλλαξε σε Ντουλιανά. Εκτιμάται πάντως ότι η ονομασία του χωριού δεν σχετίζεται την τουρκική λέξη deli (που σημαίνει «τρελός», «παράτολμος»), αλλά μάλλον με τη σλαβική ρίζα dol’, που σημαίνει «κάτω» ή «κοιλάδα». Η ερμηνεία αυτή φαίνεται πιο πιθανή, καθώς το χωριό βρίσκεται ανάμεσα σε δύο κοιλάδες, ενώ βρίσκεται πιο χαμηλά σε σχέση με τον Βάμο, στον οποίο υπάγεται διοικητικά.

Τα Ντουλιανά είναι ένας μικρός οικισμός με ενδιαφέρουσα λαϊκή αρχιτεκτονική, η οποία έχει διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό χάρη στην ευαισθησία και τις προσπάθειες των ντόπιων, αλλά και των ξένων που έρχονται συχνά ή έχουν εγκατασταθεί εδώ. Σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα του χωριού έχει παίξει και ο δραστήριος Πολιτιστικός του Σύλλογος, ο οποίος ιδρύθηκε το 1993 και διατηρεί στην έδρα του μια εντυπωσιακή σε όγκο και ποικιλία βιβλιοθήκη. Αρκετά σημεία του χωριού έχουν θέα προς τον κάμπο στα ανατολικά και το Γαβαλοχώρι, ενώ άλλα προς τη θάλασσα και το Ακρωτήρι. Περισσότερη φυσική ομορφιά μπορεί κανείς να απολαύσει περπατώντας το παλιό μονοπάτι που συνδέει τα Ντουλιανά με το Γαβαλοχώρι, περνώντας από ένα μικρό φαράγγι και την εκκλησία του Αγ. Ιωάννη, που έχει χτιστεί μέσα σε μια σπηλιά.

Διοικητικά, το χωριό αναφέρεται ως Δουλιανά του Δήμου Βάμου το 1881 και το 1900, μέρος του αγροτικού δήμου Βάμου το 1920 και της κοινότητας Γαβαλοχωρίου μετά το 1925. Το 1950 το χωριό (που εξακολούθησε να ονομάζεται Δουλιανά) αποσπάστηκε από το Γαβαλοχώρι και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Βάμου. Το 1997 τα Ντουλιανά έγιναν μέρος του ανασυσταθέντος Δήμου Βάμου, ο οποίος έγινε Δημοτική Ενότητα του Δήμου Αποκορώνου το 2010.

Επιμέλεια & σύνταξη κειμένων: Γιώργος Λιμαντζάκης