ΠΛΑΚΑ

Η Πλάκα βρίσκεται σε υψόμετρο 72 μέτρων στο μέσο περίπου της βόρειας ακτής του Αποκόρωνα, σε μια πλαγιά με θέα την παραλία της Αλμυρίδας και μεγάλο μέρος του Κόλπου της Σούδας. Η ονομασία του χωριού πιθανότατα σχετίζεται με το σχιστολιθικό πέτρωμα που αφθονεί στην περιοχή, πράγμα που φαίνεται να ισχύει και για τους άλλους δύο οικισμούς με το ίδιο όνομα στην Κρήτη (στη Βιάννο και το Μεραμπέλο). Η Πλάκα δεν μνημονεύεται στις απογραφές της Βενετοκρατίας, αλλά αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, σύμφωνα με την οποία κατοικούνταν από 20 χριστιανικές οικογένειες.

Το χωριό διατηρούσε αναλλοίωτη τη λαϊκή του αρχιτεκτονική μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα, αλλά η έντονη οικοδομική δραστηριότητα και η μαζική εγκατάσταση αλλοδαπών οδήγησαν στην αλλοίωση της παραδοσιακής φυσιογνωμίας του, προσδίδοντας του μια πολυπολιτισμική ατμόσφαιρα. Παράλληλα, η θέση της Πλάκας εξακολούθησε να είναι προνομιακή, καθώς προσφέρεται για θαλάσσια σπορ, καταδύσεις, ψάρεμα, πεζοπορίες και άλλες δραστηριότητες, συναφείς τόσο με τη θάλασσα όσο και με την όμορφη ενδοχώρα του Αποκόρωνα.

Η κύρια εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 25 Μαρτίου. Στην κεντρική πλατεία της Πλάκας, στα αριστερά του δρόμου προς Κόκκινο Χωριό, υπάρχει μνημείο για τους πεσόντες στους εθνικούς αγώνες, ενώ στη δεξιά πλευρά υπάρχει ένα λιτό μνημείο προς τιμήν του Μιχάλη Παπαδάκη ή Πλακιανού (1903-1978), ενός ταλαντούχου λυράρη, τραγουδιστή και συνθέτη που συνέβαλε σημαντικά στην ανάδειξη της κρητικής μουσικής, αποτελώντας πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές. Στη μνήμη του γίνονται κάθε χρόνο στα τέλη Ιουλίου μουσικές εκδηλώσεις που ονομάζονται «Πλακιανά», ενώ αξιόλογη υπήρξε και η μουσική πορεία και παρακαταθήκη της ανιψιάς του, Ασπασίας Παπαδάκη, η οποία έπαιζε μαντολίνο, λύρα και βιολί.

Η ακτή στα βόρεια της Πλάκας είναι απόκρημνη και βραχώδης, συχνά διακοπτόμενη από μικρές σπηλιές που έχει σκάψει η θάλασσα, ενώ στα νοτιοανατολικά του χωριού σε υψόμετρο 156 μέτρων βρίσκονται τα Καμπιά, ένας μικρός οικισμός που αναφέρεται πρώτη φορά από τον Χουρμούζη Βυζάντιο το 1842 και το όνομά του εκτιμάται ότι είναι παραφθορά της λέξης «κάμπος».

Διοικητικά, η Πλάκα αναφέρεται ως μέρος του Δήμου Αρμένων το 1881 και το 1900, έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου το 1920 και αυτοτελής κοινότητα το 1925, στην οποία υπάχθηκαν επίσης η Αλμυρίδα, τα Καμπιά και το Κόκκινο Χωριό. Ένα χρόνο αργότερα το Κόκκινο Χωριό αποσπάστηκε από την κοινότητα Πλάκας, αλλά προσαρτήθηκε σε αυτήν η νησίδα Κάργα. Το 1997 η Πλάκα έγινε μέρος του ανασυσταθέντος Δήμου Βάμου, ο οποίος έγινε Δημοτική Ενότητα του Δήμου Αποκορώνου το 2010.

Επιμέλεια & σύνταξη κειμένων: Γιώργος Λιμαντζάκης